बँकेतून रोख रक्कम काढण्याचे नियम: बँकेतून पैसे काढताना प्रत्येक बँकेची स्वतःची एक विशिष्ट मर्यादा असते. काही बँका एका दिवसात केवळ १ लाख रुपयांपर्यंतच रोख रक्कम काढण्याची परवानगी देतात,
तर काही बँकांमध्ये ही मर्यादा ५ लाख रुपयांपर्यंत असू शकते. ही मर्यादा बँकेच्या धोरणांवर आणि ग्राहकाच्या प्रोफाइलवर अवलंबून असते. मोठ्या रकमेसाठी बँकेच्या शाखेत जाणे आवश्यक असते.
टीडीएसचे नवीन नियम: मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांसाठी टीडीएस (Tax Deducted at Source) चे नवे नियम लागू करण्यात आले आहेत. एका आर्थिक वर्षात २० लाख रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम काढल्यास २% टीडीएस लागू होतो.
तर १ कोटी किंवा त्याहून अधिक रकमेसाठी ५% टीडीएस आकारला जातो. मात्र, नियमित आयकर रिटर्न (ITR) भरणाऱ्या व्यक्तींना या टीडीएसमधून सवलत दिली जाते. यासाठी मागील तीन वर्षांचा आयटीआर सादर करणे आवश्यक आहे.
मोफत एटीएम व्यवहारांची मर्यादा: बँकांनी मोफत एटीएम व्यवहारांवरही मर्यादा घातली आहे. ग्राहक त्यांच्या स्वतःच्या बँकेच्या एटीएममधून महिन्याला ५ वेळा मोफत पैसे काढू शकतात.
दुसऱ्या बँकेच्या एटीएमच्या बाबतीत, मेट्रो शहरांमध्ये ३ मोफत व्यवहार, तर बिगर-मेट्रो भागात ५ मोफत व्यवहार करता येतात. या मर्यादेनंतर प्रत्येक व्यवहारासाठी २१ रुपये शुल्क आकारले जाते.
डेबिट कार्ड प्रकारानुसार मर्यादा: वेगवेगळ्या प्रकारच्या डेबिट कार्ड्ससाठी वेगवेगळ्या दैनिक मर्यादा निश्चित करण्यात आल्या आहेत. क्लासिक व्हिसा किंवा मास्टरकार्डधारकांसाठी दररोज २५,००० रुपयांची मर्यादा आहे. प्लॅटिनम कार्डधारक दररोज ७५,००० रुपये काढू शकतात, तर बिझनेस प्लॅटिनम कार्डधारकांसाठी ही मर्यादा १,००,००० रुपयांपर्यंत आहे.
महत्त्वाच्या सूचना आणि टिप्स: या सर्व नियमांचे पालन करताना काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे: १. नियमितपणे आयकर रिटर्न (ITR) भरा २. आपल्या बँक खात्याची दैनंदिन व्यवहार मर्यादा माहीत करून घ्या ३. मोफत व्यवहारांची संख्या लक्षात ठेवा ४. मोठ्या रकमेसाठी बँक शाखेचा वापर करा ५. आपल्या कार्ड प्रकारानुसार व्यवहार करा
या नव्या नियमांमागील उद्देश: बँकिंग क्षेत्रात हे नवे नियम अंमलात आणण्यामागे अनेक कारणे आहेत. ग्राहकांची आर्थिक सुरक्षितता हे त्यातील प्रमुख कारण आहे. मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांवर नियंत्रण ठेवून
काळ्या पैशांच्या व्यवहारांना आळा घालणे हा देखील यामागील एक महत्त्वाचा उद्देश आहे. शिवाय, डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन देऊन रोख व्यवहारांचे प्रमाण कमी करणे हाही यामागील एक हेतू आहे.
